Ο καρδιακός ρυθμός ελέγχεται φυσιολογικά από τον βηματοδότη της καρδίας τον επονομαζόμενο φλεβόκομβο. Ο φλεβόκομβος ρυθμίζει την καρδιακή συχνότητα ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του οργανισμού. Κάθε κατάσταση που ξεφεύγει από αυτόν τον φυσιολογικό έλεγχο ονομάζεται αρρυθμία. Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρρυθμία. Ονομάζεται κολπική μαρμαρυγή από την αρχαιοελληνική λέξη μαρμαίνω που σημαίνει λαμπυρίζω ,τρεμοπαίζω γιατί οι κόλποι της καρδιάς δεν συσπώνται φυσιολογικά αλλά τρεμοπαίζουν , καθώς δεν συσπώνται συντονισμένα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η λίμναση του αίματος και η υπό προϋποθέσεις δημιουργία πηγμάτων αίματος εντός των κόλπων. Αυτά τα πήγματα μπορούν ορισμένες φορές να περάσουν στη συστηματική κυκλοφορία και να φράξουν κάποιο αγγείο του εγκεφάλου δημιουργώντας αυτό που ονομάζουμε ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρκετά συνηθισμένη αρρυθμία. Εκτιμάται ότι παγκοσμίως πάσχουν περί τα 21 εκατομμύρια άνδρες και 11 εκατομμύρια γυναίκες. Ο επιπολασμός της αυξάνει με την ηλικία έτσι ώστε σε άτομα άνω των 80 ετών ένα στα δέκα άτομα πάσχει από κολπική μαρμαρυγή. Κατά βάση είναι μια εκφυλιστική νόσος για την οποία μπορεί να μην βρεθεί καμία εμφανής αιτία. Συνήθως όμως συνυπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες όπως αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, θυρεοειδοπάθειες, νεφρική-καρδιακή ανεπάρκεια , βαλβιδοπάθειες. Μια άλλη συχνή αιτία για κολπική μαρμαρυγή είναι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοολούχων ποτών. Οι Άγγλοι μάλιστα την ονομάζουν «αρρυθμία της Δευτέρας» καθώς πολύ νέοι άνθρωποι με την αρρυθμία αναζητούν βοήθεια στα επείγοντα των νοσοκομείων την Δευτέρα μετά από την νυχτερινή έξοδο της Κυριακής.
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρκετά συνηθισμένη αρρυθμία. Εκτιμάται ότι παγκοσμίως πάσχουν περί τα 21 εκατομμύρια άνδρες και 11 εκατομμύρια γυναίκες. Ο επιπολασμός της αυξάνει με την ηλικία έτσι ώστε σε άτομα άνω των 80 ετών ένα στα δέκα να πάσχει από κολπική μαρμαρυγή. Κατά βάση είναι μια εκφυλιστική νόσος για την οποία μπορεί να μην βρεθεί καμία εμφανής αιτία. Συνήθως όμως συνυπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες όπως αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, θυρεοειδοπάθειες, νεφρική-καρδιακή ανεπάρκεια , βαλβιδοπάθειες. Μια άλλη συχνή αιτία για κολπική μαρμαρυγή είναι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοολούχων ποτών. Οι Άγγλοι μάλιστα την ονομάζουν «αρρυθμία της Δευτέρας» καθώς πολύ νέοι άνθρωποι με την αρρυθμία αναζητούν βοήθεια στα επείγοντα των νοσοκομείων την Δευτέρα μετά από την νυχτερινή έξοδο της Κυριακής.
Κολπική μαρμαρυγή : Επιπλοκές
Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η συνεπακόλουθη ταχυκαρδία κουράζει την καρδιά και έτσι εκδηλώνονται συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας όπως εύκολη κόπωση και οιδήματα κάτω άκρων. Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να υπάρχει δύσπνοια ηρεμίας. Κάποιες φορές, ιδίως σε επιβαρυμένες περιπτώσεις, η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να αποτελέσει την αιτία για πνευμονικό οίδημα. Άλλες φορές πάλι η κολπική μαρμαρυγή εκδηλώνεται με έντονη βραδυκαρδία και συγκοπτικά επεισόδια. Η πιο σοβαρή όμως επιπλοκή της νόσου είναι τα εγκεφαλικά επεισόδια. Το 20-30% όλων των εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλεται σε κολπική μαρμαρυγή. Όλες οι προαναφερόμενες καταστάσεις έχουν ως αποτέλεσμα κάθε χρόνο το 10-40% των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή να γίνονται εισαγωγή σε νοσοκομεία.
Κολπική μαρμαρυγή : Διάγνωση
Η διάγνωση δεν είναι πάντα εύκολη. Αρχικά η κολπική μαρμαρυγή έχει παροξυσμικό χαρακτήρα δηλαδή «έρχεται και φεύγει». Στα μεσοδιαστήματα των κρίσεων δεν υπάρχουν ευρήματα. Πριν από την έκδηλη συμπτωματολογία της καρδιακής ανεπάρκεια που περιγράφηκε ανωτέρω τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια. Συνήθως η κολπική μαρμαρυγή γίνεται αντιληπτή ως ταχυπαλμία, «φτερούγισμα στο στήθος», «διακοπές» στους παλμούς της καρδιάς. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών με γνωστή παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή δεν αντιλαμβάνεται τα επεισόδια. Συχνά η πρώτη εκδήλωση της είναι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Για την διάγνωση πρέπει συνεπώς να υπάρχει αυξημένη κλινική επαγρύπνηση. Ο ιατρός μετά από λήψη ιστορικού και ενδελεχή κλινική εξέταση μπορεί να ζητήσει μια σειρά εξετάσεων όπως Ηλεκτροκαρδιογράφημα, Υπερηχογράφημα (Triplex καρδιάς), Holter ρυθμού, Δοκιμασία (Τεστ) κόπωσης, Αιματολογικές εξετάσεις.
Κολπική μαρμαρυγή : Θεραπεία
Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής είναι εξατομικευμένη. Για τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που θα ακολουθηθούν συνεκτιμώνται η χρονιότητα της νόσου, η βαρύτητα των συμπτωμάτων, η γενική κατάσταση του ασθενούς και οι προσωπικές του προτιμήσεις. Σε γενικές γραμμές πάντως στόχος της θεραπείας είναι :
- Αντιμετώπιση της γενεσιουργού αιτίας
- Έλεγχος ταχυκαρδίας
- Αποτροπή υποτροπών
- Πρόληψη θρομβοεμβολικών επεισοδίων
Υπάρχουν ξεχωριστές κατηγορίες φαρμάκων για όλα τα παραπάνω, που η επιλογή τους θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη επιμέλεια από τον θεράπων Καρδιολόγο, αφού αξιολογήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς. Η θεραπεία όμως δεν πρέπει να περιοριστεί αποκλειστικά στην εξειδικευμένη αντιμετώπιση της αρρυθμίας. Η κολπική μαρμαρυγή συχνά συνυπάρχει με άλλες νοσογόνες καταστάσεις και συνεπώς ο ασθενής πρέπει να διερευνηθεί και αντιμετωπιστεί σφαιρικά. Ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία, το κάπνισμα αν και δεν έχουν άμεση σχέση με την αρρυθμία επιβαρύνουν σημαντικά τον ασθενή και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αν και ο καθυστερημένος έλεγχος της αρτηριακής πίεσης δεν θεραπεύει την ήδη εκδηλωμένη αρρυθμία, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να μειώσει τα επεισόδια και να κάνει πιο εύκολη την διαχείριση της κολπικής μαρμαρυγής.
Σε ειδικές περιπτώσεις ιδίως σε νέα άτομα η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να τύχει ριζικής αντιμετώπισης με την επεμβατική μέθοδο της κατάλυσης (Ablation). Αν από την ηλεκτροφυσιολογική μελέτη διαπιστωθούν μεμονωμένες αρρυθμιογόνες εστίες τότε γίνεται κατάλυση – αποκλεισμός των περιοχών αυτών με πολύ καλά αποτελέσματα.
Κολπική μαρμαρυγή : Πρόληψη
Η πρόληψη των θρομβοεμβολικών επεισοδίων είναι μεγίστης σημασίας για τον ασθενή με κολπική μαρμαρυγή. Κατά την λήψη της απόφασης για έναρξη αντιπηκτικής αγωγής συνεκτιμάται ο θρομβοεμβολικός και ο αιμορραγικός κίνδυνος του ασθενούς. Έως πρότινος τα μόνα αποτελεσματικά φάρμακα ήταν τα κουμαρινικά αντιπηκτικά (δικουμαρόλη, βαρφαρίνη). Είναι δοκιμασμένα, αποτελεσματικά και κυρίως φτηνά φάρμακα. Στα μειονεκτήματα τους περιλαμβάνεται η ανάγκη για τακτικό αιματολογικό έλεγχο και ο επηρεασμός της αποτελεσματικότητας τους από την διατροφή. Κατά την έναρξη της αγωγής χρειάζεται τακτικός αιματολογικός έλεγχος (INR) μέχρι να βρεθεί η κατάλληλη δόση. Ακολούθως συνήθως χρειάζεται έλεγχος μια φορά τον μήνα. Επειδή τα φάρμακα αυτά ανταγωνίζονται την βιταμίνη Κ που υπάρχει κυρίως στα πράσινα λαχανικά είναι σημαντικό να υπάρχει σταθερή και ορισμένη ποσότητα λαχανικών στην καθημερινή διατροφή. Η μη κατανάλωση λαχανικών είναι λάθος τακτική. Πλέον υπάρχουν νεότερα αντιπηκτικά χωρίς τα προαναφερόμενα μειονεκτήματα, εξίσου ή και πιο αποτελεσματικά αλλά και πιο ακριβά. Στην τελική επιλογή του αντιπηκτικού δίνεται μεγάλη έμφαση στην προτίμηση του ασθενούς. Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια συχνή αρρυθμία που ανεξέλεγκτη επιβαρύνει σημαντικά την υγεία του ασθενούς. Η κλινική επαγρύπνηση σε συνδυασμό με τα σύγχρονα διαγνωστικά και θεραπευτικά μέσα θέτουν την διάγνωση και αντιμετωπίζουν τις βλαβερές συνέπειες της νόσου.
